Ομιλία Μακαριωτάτου
στo 414 Στρατιωτικό Νοσοκομείο
Ειδικών Νοσημάτων

( 9/4/2001 )

Η απόφασή μου σήμερα να έρθω να σας κάνω αυτή την επίσκεψη, οφείλεται σε δύο λόγους:

Πρώτα μεν στο γεγονός, ότι διανύουμε τις ημέρες της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος, που προηγούνται της λαμπρής εορτής του Πάσχα, που για μας τους Ελληνες Ορθόδοξους έχει όλως ιδιαίτερη σημασία. Σ' αυτές τις μέρες είναι αναγκαίο, ψυχική μας ανάγκη θα έλεγα, να ερχόμαστε ο ένας πιο κοντά στον άλλον και ιδιαίτερα ο Ποιμενάρχης της Εκκλησίας μας να έρχεται σε μια αμεσότερη επαφή με το ποίμνιο της Εκκλησίας, με το λαό του Θεού.

Αυτή είναι η πρώτη αιτία που οδήγησε σήμερα τα βήματά μου εδώ. Η δεύτερη αιτία είναι το γεγονός, ότι είστε Στρατιωτικό Νοσοκομείο, όπου εδώ νοσηλεύονται τα νιάτα της πατρίδος μας που βρέθηκαν να υπηρετούν την πατρίδα και επλήγησαν από κάποια ασθένεια. Και τα στελέχη του Νοσοκομείου και οι εδώ νοσηλευόμενοι ανήκετε στον ένδοξο Ελληνικό Στρατό τον οποίον η Εκκλησία μας, όπως άλλωστε και το μεγαλύτερο -για να μην πω όλο το τμήμα του λαού μας- περιβάλλουμε με την αγάπη μας, την εκτίμησή μας και το σεβασμό μας, γιατί αναγνωρίζουμε το μεγάλο ρόλο που παίζουν οι Ενοπλες Δυνάμεις για την ευστάθεια και την ασφάλεια της πατρίδος τόσο σε περιόδους πολέμου, όσον ακόμα και σε περιόδους ειρήνης.

Επεσκέφτηκα πριν από λίγο μερικούς θαλάμους εις τους οποίους νοσηλεύονται παιδιά και αξιωματικοί, στρατιώτες δηλαδή και αξιωματικοί του στρατού μας και είχα την ευκαιρία και τη δυνατότητα να συνομιλήσω μαζί τους και να ακούσω τις απόψεις τους, τις ανησυχίες τους, τις αγωνίες τους αν προτιμάτε και κυρίως τον ενδότερο πόθο τον οποίον έχουν γρήγορα να αποθεραπευτούν και να φύγουν από εδώ για να επιστρέψουν είτε στις δουλειές τους, είτε ακόμα - ακόμα και στις οικογένειές τους.

Αντιλαμβάνομαι αυτό το ψυχικό αίτημα, που θα ήταν και δικό μας αίτημα και είναι και δικό μας αίτημα προς τον Πανάγαθο Θεό πρωτίστως να στείλει τη Χάρη του και την Ευλογία του, ώστε γρήγορα οι ασθενούντες αδελφοί μας να βρουν και πάλι τη χαμένη προς το παρόν υγείας τους και να κατευθυνθούν εκεί όπου είναι ο προορισμός τους για να αισθανθούν την Ευλογία του Θεού μέσα σ' αυτή τη ζωή μας.

Ωστόσο και η αρρώστια είναι ένα μέρος της ζωής μας και είναι κάτι το οποίο βεβαίως δεν πρέπει μοιρολατρικά να αντιμετωπίζουμε, αλλά που ωστόσο έχει μία ρεαλιστική πραγματικότητα, που χαρακτηρίζει και διαστίζει την ύπαρξη και τη ζωή μας.

Οι Θεολόγοι λένε, ότι η αρρώστια είναι τι τίμημα της αμαρτίας. Γιατί ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο να είναι Θεοειδής, να είναι αθάνατος, να είναι αιώνιος, να μην αισθάνεται την παρουσία της αρρώστιας στον οργανισμό του και στον εαυτό του.

Η αμαρτία όμως είναι αυτή η οποία έφερε και το θάνατο και την αρρώστια και τη φθορά στην ανθρώπινη ύπαρξη, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να αντιμετωπίζει σ' αυτή τη ζωή όλη αυτή την γκάμα θα έλεγα των εμπειριών που οι περισσότερες είναι θλιβερές, πονεμένες, είναι εμπειρίες θλίψης και πόνου μπροστά στις διάφορες δοκιμασίες και τις περιστάσεις της ζωής.

Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς, ότι τις περισσότερες μέρες και ώρες της ζωής μας τις περνάμε μέσα στην οδύνη, στον πόνο, στη θλίψη, ενώ λίγες, ελάχιστες ίσως είναι οι φορές που αισθανόμαστε την ευτυχία να πλημμυρίζει μέσα μας και να μας χαρίζει αυτή την ευχάριστη αίσθηση, ότι είμαστε πλέον μέσα στον κόσμο αυτό προνομιούχα όντα, που σκοπό έχουμε να απολαύσουμε τις ομορφιές της ζωής, αυτές που με τόση αφθονία ο καλός Θεός εξασφάλισε για όλους εμάς, αφού εδημιούργησε και έπλασε τον άνθρωπο σαν κορωνίδα όλης της Δημιουργίας και έθεσε στη διάθεσή του όλη την Κτήση.

Ωστόσο παρατηρούμε, ότι η αρρώστια δεν είναι τωρινό, σημερινό φαινόμενο ή φαινόμενο του αιώνα μας, είναι κάτι το οποίο ταλάνιζε και εξακολουθεί να ταλανίζει τους ανθρώπους απαρχής μέχρι σήμερα και όπως δείχνουν τα πράγματα μέχρι και της Συντελείας των αιώνων.

Ιδιαίτερα όμως οι ψυχικές παθήσεις, οι παθήσεις δηλαδή οι οποίες ανάγονται σε ψυχολογικά αίτια και δημιουργούν ψυχοπαθολογικές καταστάσεις μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό, γνωρίζουν κατά τα τελευταία χρόνια μια επικίνδυνη αύξηση στον αριθμό τους και το ποσοστό των νοσούντων από τέτοια λεγόμενα ψυχικά παθήματα και νοσήματα, το ποσοστό αυτό συνεχώς ανέρχεται, με αποτέλεσμα να δημιουργεί σε όλους μας έναν πολύ έντονο προβληματισμό όχι μόνο για την αντιμετώπιση αυτού καθ' εαυτώ του προβλήματος αυτού, αλλά κυρίως για την ανακάλυψη των αιτίων εις τα οποία οφείλεται η αυξημένη παρουσία των ψυχικών παθήσεων στη ζωή μας.

Συνηθίζουμε να λέμε εμείς οι Ιεροκήρυκες, ότι κατά τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί η πελατεία των ψυχιάτρων και συνηθίζουμε ακόμα να λέμε, ότι τα κομοδίνα όλων των ανθρώπων και όχι μόνον αυτών οι οποίοι νοσηλεύονται στα Ειδικά Νοσηλευτικά Ιδρύματα, είναι γεμάτα από ψυχοτρόπα φάρμακα, στα οποία καταφεύγει ο άνθρωπος για να αντιμετωπίσει τις ψυχικές καταστάσεις οι οποίες τον ταλαιπωρούν.

Ωστόσο η αύξηση των ψυχικών νοσημάτων, δηλαδή η απώλεια της λεγομένης ψυχικής υγείας είναι μια πραγματικότητα, η οποία είναι πολύ οδυνηρή για όλους, καθώς δεν γνωρίζει κανείς αν ποτέ θα έρθει και γι' αυτόν η ίδια ώρα να αντιμετωπίσει στον ίδιο του τον εαυτό τέτοιου είδους καταστάσεις.

Οι στατιστικές οι οποίες υπάρχουν λένε, ότι τα ψυχικά νοσήματα τα οποία είναι μία ολόκληρη δέσμη παρεμφερών νοσημάτων, στα οποία οπωσδήποτε οι αρμόδιοι επιστήμονες συμπεριλαμβάνουν και τα ναρκωτικά και τον αλκοολισμό, δύο δηλαδή φαινόμενα μέχρι πρότινος ίσως θα εθεωρούντο, ότι κείνται έξω από τα πλαίσια των ψυχικών νοσήσεων.

Η αύξηση λέω του αριθμού των ψυχικών νοσημάτων, είναι κάτι το οποίο -όπως είπα προηγουμένως- γεννάει μέσα μας έναν προβληματισμό, προκειμένου να ανακαλύψουμε ποια βασικά είναι η αιτία που στις ημέρες μας, όπου ο άνθρωπος έχει κάνει αλματώδεις προόδους τόσο στην επιστήμη, όσο και στην τεχνολογία, όπου οι συνθήκες της ζωής μας κατά γενική αναγνώριση είναι πολύ καλύτερες από εκείνες που υπήρχαν πριν από μερικά χρόνια ή από αυτές στις οποίες έζησαν οι πατέρες μας και οι παππούδες μας που ενώ δεν είχαν τα δικά μας αγαθά, δεν είχαν τις δικές μας ανέσεις, δεν είχαν την ιδική μας τεχνολογία εν τούτοις ζούσαν πιο απλά, πιο όμορφα, χαιρόντουσαν θα μπορεί να πει κανείς τη ζωή τους και δεν είχαν αυτές τις ψυχικές παθήσεις οι οποίες ταλαιπωρούν τον σημερινό προοδευμένο και εκσυγχρονισμένο άνθρωπο.

Ολα αυτά δείχνουν, ότι τελικά η αιτία των ψυχικών παθήσεων δεν μπορεί να αναζητηθεί στην ευμάρεια της ζωής μας, είτε στις καλές ή κακές αυτές συνθήκες υπό τις οποίες είμαστε υποχρεωμένοι να ζήσουμε.

Ολα αυτά δείχνουν, ότι πρέπει να αναζητήσουμε τις βασικές αιτίες των ψυχικών παθήσεων μέσα στον εσωτερικό μας κόσμο και στον έσω της καρδίας μας άνθρωπο. Γιατί εκεί βρίσκεται η βάσης του προβλήματος. Αλλωστε και ο όρος "ψυχικές παθήσεις" μας ανάγει το νου μας στην ψυχή. Και η ψυχή είναι αυτό το πνευματικό στοιχείο, η ψυχή όπως όλοι γνωρίζουμε, έχει θρησκευτική προέλευση, έχει θρησκευτική έννοια και θρησκευτική βάση και θεμελίωση.

Οταν μιλάμε για ψυχή, ο νους μας πρέπει θα πηγαίνει στην Αγία Γραφή, εκεί όπου γίνεται λόγος, ότι ο Θεός δημιουργείσας τον άνθρωπον, τον έπλασε να αποτελείται από δύο στοιχεία: Το υλικό και το πνευματικό, το σώμα και τη ψυχή. Εκεί πρωτοσυναντούμε τη λέξη αυτή, τη λέξη "ψυχή" με το βαθύτατο θεολογικό και θρησκευτικό της νόημα και περιεχόμενο.

Επομένως και τα ψυχικά νοσήματα ή ακόμα - ακόμα και αυτή η επιστήμη της ψυχιατρικής, όπως λέγεται, δεν μπορεί να νοείται και να θεωρείται ανεξάρτητα απ' αυτό που λέγεται ψυχή και αυτό που αποτελεί την οντολογική παρουσία του Θεού μέσα στη ζωή μας.

Ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο για να είναι Θεοειδής. Μπορεί να μην είναι Θεός ο άνθρωπος, αλλά είναι Θεοειδής, δηλαδή ομοιάζει με τον Θεό. Και αυτό το οποίον κάνει τον άνθρωπο να ομοιάζει με το Θεό είναι το πνευματικό στοιχείο μέσα του, είναι η ψυχή του. Και πέραν από την ψυχή του είναι τα δύο βασικά γνωρίσματα με τα οποία ο Θεός θέλησε να προικίσει τον άνθρωπο, που είναι γνωρίσματα δικά του και τα οποία τα μετεβίβασε κατά κάποιον τρόπο και στο πλάσμα του, στον άνθρωπο.

Τα δύο αυτά στοιχεία τα οποία μας υπενθυμίζουν τη θεϊκή μας προέλευση, από τα χέρια δηλαδή του Θεού είναι, αφ' ενός μεν το λογικόν και αφ' ετέρου το αυτεξούσιον. Οι δύο όροι είναι των Πατέρων της Εκκλησίας μας και σημαίνουν: Το μεν λογικόν την δυνατότητα του ανθρώπου να σκέπτεται, να παράγει ιδέες και μ' αυτές τις ιδέες να δημιουργεί γύρω του τον πολιτισμό και την επιστήμη.

Και το αυτεξούσιον σημαίνει, την ανεξαρτησία και την ελευθερία την οποίαν έχει ο άνθρωπος ο ίδιος να διευθύνει και να κυβερνάει τον εαυτό του και να κάνει ελεύθερα τις επιλογές του, όντας βεβαίως και υπεύθυνος για την οποιαδήποτε επιλογή του καλή ή κακή.

Μάλιστα λέγεται μετ' επιτάσεως, ότι αυτό το αυτεξούσιον είναι τόσο φιλελεύθερον και τόσον ευρύ σαν γνώρισμα της ανθρώπινης ψυχής και του ανθρώπινου όντος, ώστε δίνει στον άνθρωπο το δικαίωμα να διαφωνεί, ακόμα και με Αυτόν, ο οποίος του εχάρισε αυτό το δώρο, αυτή την δωρεάν της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας, δηλαδή του αυτεξουσίου.

Κάνοντας, λοιπόν, ο άνθρωπος χρήση αυτών των δύο ιδιωμάτων του, έχει τη μεγάλη τιμή να αυτοπροσδιορίζεται αφ' ενός και αφ' ετέρου έχει και τη μεγάλη ευθύνη η οποία τον βαρύνει ανάλογα με τις επιλογές του.

Επομένως δεν είναι ορθόν για κάθε κακό το οποίον μας συμβαίνει, να το αποδίδουμε το κακό αυτό εις τον Θεό και να λέμε, γιατί ο Θεός που έστειλε αυτό ή γιατί ο Θεός που έστειλε το άλλο. Καλύτερα θα ήταν να διερωτόμαστε μήπως έχουμε κάνει εμείς οι ίδιοι κακή χρήση της ελευθερίας μας και έχουμε στερήσει τον εαυτό μας από τα εφόδια εκείνα και τα ερείσματα τα πνευματικά, τα οποία θα μας εστήριζαν στις δύσκολες ώρες από τις οποίες ομολογουμένως χαρακτηρίζεται η ζωή μας.

Ο Θεός μας έπλασε, δεν μας άφησε να είμαστε έρμαια, μας έδωσε κανόνες ζωής. Αλλά όλους αυτούς τους κανόνες τους έθεσε κάτω από την επιλογή μας. Αν θέλουμε τους ακολουθούμε, αν δεν θέλουμε δεν τους ακολουθούμε. Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε ευθύνη και για το ΝΑΙ που θα πούμε και για το ΟΧΙ που θα πούμε. Και όταν πούμε το ΟΧΙ, σύμφωνα με την ελευθερία που διαθέτουμε, ταυτόχρονα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να άρουμε και τις συνέπειες.

Να σας πω ένα παράδειγμα που είναι πολύ απλοϊκό. Πάω να αγοράσω ένα ρολόι το οποίον έχει κατασκευάσει η εταιρεία π.χ. που λέγεται "ΩΜΕΓΑ". Παίρνοντας αυτό το ρολόι παίρνω μαζί μου και ένα φυλλάδιο που έχει τους τρόπους χρήσεως. Η εταιρεία που το έφτιαξε το ρολόι αυτό λέει, ότι δεν είναι ανθεκτικό στο νερό. Οπερ σημαίνει εάν θέλω αυτό το ρολόι να κρατήσει και να δουλεύει δεν πρέπει να το βάλω μέσα στη θάλασσα, δεν πρέπει να κολυμπήσω μ' αυτό το ρολόι στο χέρι μου. Αυτό λέει η εταιρεία που το έφτιαξε.

Το παίρνω εγώ το ρολόι μου αυτό και από εκεί και πέρα μπορώ να το κάνω ό,τι θέλω. Μπορώ να πάω στη θάλασσα και να είμαι έτοιμος να κολυμπήσω και να μην το βγάζω από το χέρι μου λέγοντας, εγώ θέλω να κολυμπήσω μ' αυτό το ρολόι. Εχω όλο το δικαίωμα να το κάνω. Οταν όμως θα μπω και θα κολυμπήσω, βγαίνοντας θα έχω διαπιστώσει, ότι το ρολόι μου χάλασε, δεν δουλεύει πια.

Γιατί, φταίει η εταιρεία; Μα η εταιρεία με ειδοποίησε, μου είπε, μην το βάλεις μέσα στο νερό γιατί θα χαλάσει και εγώ έκανα το αντίθετο καθ' ο είχα δικαίωμα. Τώρα, λοιπόν, άντε να ξαναπληρώσω να ξαναπάρω άλλο ρολόι. Και εδώ μεν οι συνέπειες είναι μικρές, αν έχω χρήματα πάω και παίρνω ένα άλλο ρολόι. Αν δεν έχω χρήματα θα μείνω χωρίς ρολόι.

Μεταφέρατε αυτό το παράδειγμα στη ζωή μας. Ο Θεός που μας έπλασε έδωσε κανόνες για τη ζωή μας και μας είπε, έτσι πρέπει να πολιτεύεστε. Ετσι πρέπει να συμπεριφέρεστε. Ετσι πρέπει να ζείτε. Αυτός είναι ο σωστός τρόπος. Εσείς άμα θέλετε, κάντε ό,τι άλλο νομίζετε, είσαστε ελεύθεροι να το κάνετε, αλλά στην περίπτωση αυτή να είσαστε έτοιμοι να άρετε και τις συνέπειες.

Το λέει τόσο ωραία και παραστατικά ο Αγιος Απόστολος Παύλος: "Πάσα παράβασις και παρακοή, έλαβεν ένδικον μυστααποδοσίαν". Κάθε παράβαση από μέρους μας και παρακοή στο θέλημα του Θεού, τελικά είχε τις συνέπειές της και εδέχθην και την μυστααποδοσίαν, δηλαδή την ανταμοιβήν αρνητικά βέβαια, την κύρωση θα έλεγα για την παρακοή την οποίαν εκάναμε εις τον Θεό.

Γιατί τα λέγω όλα αυτά; Τα λέγω, γιατί πιστεύω ακράδαντα και το πιστεύω αυτό όχι γιατί είμαι Ιερωμένος, ούτε γιατί είμαι Θεολόγους, ούτε γιατί είμαι Ποιμένας της Εκκλησίας. Το λέγω, γιατί είναι και της επιστήμης πόρισμα αυτό. Οτι δηλαδή κατά βάση τα ψυχικά νοσήματα οφείλονται στην παρακοή εν πολλοίς του ανθρώπου, οφείλονται στην κακή χρήση της ελευθερίας την οποίαν ο άνθρωπος κάνει απέναντι στο θέλημα του Θεού. Οφείλονται εν πολλοίς στην απουσία της Χάριτος του Θεού από τη ζωή μας.

Οφείλονται τα περισσότερα απ' αυτά αν όχι και όλα σε πλανεμένες πρακτικές και τακτικές τις οποίες ακολουθεί ο άνθρωπος τις περισσότερες φορές ενάντια στη φύση του, παραβιάζοντας δηλαδή φυσικούς κανόνες και νόμους, οι οποίοι είναι τεθημένοι από τον ίδιο τον Δημιουργό.

Γι' αυτό λέγω, ότι η πίστη στο Θεό, η θρησκευτικότητα είναι μία -θα έλεγα- ένας κυματοθραύστης απέναντι στα ψυχικά νοσήματα, ο οποίος προφυλάσσει τον άνθρωπο από τέτοιου είδους περιπέτειες, χωρίς βέβαια αυτό το οποίο λέγω να είναι απόλυτο, γιατί υπάρχουν οπωσδήποτε και εξαιρέσεις.

Αλλά τα ναρκωτικά παραδείγματος χάριν είναι κάτι στο οποίο πηγαίνει ο άνθρωπος με τη θέλησή του εν πολλοίς. Μπορεί να παρασύρεται προς τα ναρκωτικά καίτοι ξέρει, ότι ο δρόμος προς τα εκεί δεν έχει γυρισμό, δεν έχει επιστροφή, είναι ένας μονόδρομος.

Εχουν παρομοιάσει την πορεία μέσα στα ναρκωτικά με το να σε βάλουν σε ένα χωνί το οποίον στην αρχή είναι πλατύ και όσο προχωράς κάτω γίνεται πολύ στενό. Οταν μπεις εκεί, δεν υπάρχει ελπίδα να γυρίσεις προς τα πίσω.

Να σας πω μια πικρή μου εμπειρία. Προχθές ακόμα στην Ιερά Αρχιεπισκοπή μας που έχουμε συστήσει μια ειδική υπηρεσία για να αντιμετωπίσει η Εκκλησία μας το πρόβλημα των ναρκωτικών και έχουμε ιδρύσει μία υπηρεσία που λέγεται: Διακονία, στο Διοικητικό Συμβούλιο της οποίας μετέχουν και πολλοί Ψυχίατροι, Καθηγητές Πανεπιστήμιου μαζί με Ιερείς, μαζί με Κοινωνικούς Λειτουργούς και άλλους παράγοντες και μελετάμε το πρόβλημα των ναρκωτικών.

Ξέρετε τι άκουσα από τα χέρια των Καθηγητών της Ψυχιατρικής συζητώντας για τα ναρκωτικά; Μου είπαν: "Μακαριώτατε, μην ενδιαφέρεστε πλέον γι' αυτούς που έχουν μπει στα ναρκωτικά. Γι' αυτούς δεν υπάρχει καμία σωτηρία, αυτούς ξεγράψτε τους, έχουν πλέον προδιαγεγραμμένη πορεία, η οποία κατευθύνεται πλέον προς το θάνατο. Κοιτάξτε σαν Εκκλησία αν θέλετε να βοηθήσετε, να βοηθήσετε προληπτικά αυτούς που δεν έχουν ακόμα πέσει στα ναρκωτικά. Αυτούς μπορείτε να τους σώσετε ακόμα, αν εντατικοποιήσετε τις προσπάθειές σας".

Και ομολογώ ότι έπεσα από τα σύννεφα και δεν μπόρεσα να συμβιβαστώ μ' αυτή την ιδέα. Μα είναι δυνατόν τόσες χιλιάδες νέων μας που έχουν πέσει στα ναρκωτικά να τους εγκαταλείψουμε; Να πούμε, ότι γι' αυτούς δεν υπάρχει καμία ελπίδα σωτηρίας;

Διαμαρτυρήθηκα σ' αυτούς που το είπαν αυτό. Και ξέρετε τι τους είπα. Μιλάτε ανθρώπινα και ιατρικά. Αλλά εμείς είμαστε Ιερείς, εμείς ξέρουμε ότι πάνω από τους γιατρούς και πάνω από τα φάρμακα, υπάρχει ένας άλλος γιατρός και υπάρχει και ένα άλλο φάρμακο, το οποίον είναι η Χάρις του Θεού η πανσθενής, η τα ελλείποντα αναπληρούσα και τα ασθενή θεραπεύουσα.

Εμείς πιστεύουμε σ' αυτή τη Χάρη του Θεού, η οποία κάνει θαύματα και καμιά φορά και αυτούς τους αποφασισμένους, που είναι καταδικασμένοι σε θάνατο και σε απώλεια, αυτή η Χάρις του Θεού μπορεί να τους νεκραναστήσει και τους ξαναφέρει πίσω, όπως το ελπίζουμε, το προσδοκώμεν, προσευχόμαστε γι' αυτό, για κάθε έναν ο οποίος έχει πέσει σ' αυτό το λούκι.

Και δεν είναι μόνον, όπως σας είπα, τα ναρκωτικά, είναι και ο αλκοολισμός ένα κρυφό πάθος επί του παρόντος στην ελληνική κοινωνία, το οποίον όμως είναι μυστικό και βράζει κάτω από το καπάκι ο αλκοολισμός, ο οποίος εγγίζει και τη νεολαία μας, η οποία νεολαία μας πηγαίνοντας στα νυχτερινά κέντρα για να ψυχαγωγηθεί, πίνει τα σφηνάκια το ένα μετά το άλλο και δεν καταλαβαίνουν τα παιδιά μας, γιατί ίσως δεν έχει βρεθεί κάποιος να τους το πει με ένταση, με έντονο τρόπο, ότι υπάρχει ο θάνατος πίσω απ' αυτό. Δεν είναι τόσο απλό όσο φαίνεται.

Η παραδοσιακότητα της ελληνικής ζωής και ο τρόπος της ελληνικής ζωής δεν γνωρίζει αυτά τα ποτά μ' αυτό το υψηλό ποσοστό του αλκοόλ μέσα τους. Γνωρίζει ήπια θα έλεγε κανείς ποτά. Και εν πάση περιπτώσει μέσα στην παράδοσή μας είναι η απόλαυση από την κατανάλωση ενός μικρού ποσού από το αλκοόλ και από τα αλκοολούχα ποτά, αλλά ποτέ σε τέτοιο σημείο, ώστε να οδηγεί στη μέθη ή πολύ χειρότερα να οδηγεί στον εθισμό από τον οποίον βεβαίως πολλοί πάλι, ολίγοι γλιτώνουν στο τέλος.

Και τα άλλα ψυχικά νοσήματα. Νοσήματα τα οποία μπορεί να αρχίζουν από την νοητική καθυστέρηση ή να φτάνουν στη νόσο του Αλτσχάιμερ ή να είναι νοσήματα τα οποία προέρχονται από την μανιοκατάθλιψη ή την απλή κατάθλιψη από την οποία δυστυχώς υποφέρει πολύς κόσμος σήμερα. Και αυτά μπορεί να πει κανείς, ότι ανάγονται κατά βάση σε πνευματικά αίτια. Γιατί η εξασθένιση του νευρικού μας συστήματος δεν είναι μόνον υπόθεση ενζύμων, αλλά είναι υπόθεση πνευματικών μας τοποθετήσεων απέναντι στα προβλήματα αυτής της ζωής.

Ήθελα μ' αυτά τα ολίγα τα οποία σας είπα, να σας μεταφέρω τον προσωπικό μου προβληματισμό απέναντι στην ψυχική υγεία, μια και αυτό το έτος που διανύουμε έχει χαρακτηριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως έτος αφιερωμένο στην ψυχική υγεία. Και προχθές, το Σάββατο, 7 Απριλίου ήταν και η Παγκόσμια Ημέρα η αφιερωμένη από τον ίδιο Οργανισμό στην ψυχική υγεία. Το οποίο σημαίνει, ότι σε διεθνές επίπεδο η ψυχική υγεία πάσχει και συνεχώς αυξάνεται ο αριθμός, ο οποίος όπως ελέχθη σε μία επίσημη συγκέντρωση που έγινε προχθές, εγγίζει το ένα δισεκατομμύριο περίπου του πληθυσμού της γης, πράγμα το οποίον είναι συγκλονιστικό, σημαίνει ότι πρέπει να λάβουμε εγκαίρως τα μέτρα μας, γιατί αλλιώς υπάρχει τέτοια διασπορά των ψυχικών νοσημάτων, ώστε στο τέλος ούτε τα φάρμακα θα μας σώζουν, ούτε οι γιατροί.

Είναι κάτι το οποίο έρχεται σαν επιδημία, η οποία οφείλεται στο ξέφρενο τρόπο της ζωής μας εν πολλοίς, στην έλλειψη της πίστεως και της αγάπης. Η αγάπη είναι το πιο μεγάλο φάρμακο σε κάθε υπόθεση προβληματικού ανθρώπου, η αγάπη.

Γι' αυτό και αυτός ο ιδιότυπος ρατσισμός, αυτές οι διακρίσεις οι οποίες συνοδεύουν τις ψυχικές παθήσεις, με αποτέλεσμα η κοινωνία μας να στέκεται με επιφυλακτικότητα απέναντι στους ίδιους αυτούς ασθενείς, αλλά και στις οικογένειές τους, οι οποίες καλούνται να άρουν αυτό το σταυρό ενός κοινωνικού στιγματισμού είναι κάτι το οποίον δεν είναι συμβατό με την παραδοσιακότητα της ελληνικής μας κοινωνίας.

Και βέβαια είμαι βέβαιος, ότι όλοι εκ του μακρόθεν ιστάμενοι και βλέποντες το πρόβλημα κάπως εις κάποιαν απόσταση από εμάς, είμαστε όλοι έτοιμοι να πούμε, ότι δεν πρέπει να γίνονται διακρίσεις, ότι δεν πρέπει να υπάρχει κοινωνικός στιγματισμός, ότι δεν πρέπει να υπάρχει αυτός ο ιδιότυπος ρατσισμός και ότι όλα αυτά είναι τάχα ξένα προς την παράδοσή μας και προς τον λαό μας.

Οταν όμως πλησιάσουμε τις περιπτώσεις αυτές, τότε αν δεν έχουμε αποθέματα αγάπης μέσα μας για να αγκαλιάσουμε αυτούς τους ανθρώπους και τις οικογένειές τους, τότε θα διαπιστώσουμε πόσο μεγάλη είναι η απόσταση που χωρίζει τα λόγια από τα έργα, τη θεωρία από την πράξη.

Γιατί όταν είσαι κοντά, όταν έχεις το πρόβλημα μέσα στο σπίτι σου, τότε καταλαβαίνεις πόσο οδυνηρός είναι αυτός ο στιγματισμός και πόσο πρέπει να κάνει κανείς επιστράτευση των εναπομενουσών δυνάμεών του για να αντιμετωπίσει την κατάσταση που προέρχεται από αυτού του είδους τα ψυχικά νοσήματα.

Αγαπητοί μου αξιωματικοί, γιατροί και νοσηλευτές και νοσηλεύτριες, μέσα στα πλαίσια αυτών των διαπιστώσεών μου αναγνωρίζω την μεγάλη αποστολή την οποίαν έχετε αναλάβει και την οποίαν προσπαθείτε να φέρετε εις πέρας εδώ σ' αυτό το ειδυλλιακό περιβάλλον του 414 Στρατιωτικού Νοσοκομείου.

Και θέλω να σας διαβεβαιώσω, ότι περιβάλλομε, ως Εκκλησία, με πολύ αγάπη και με πολύ τιμή και με την προσευχή μας την καθημερινή την προσπάθειά σας. Και εσάς τους ίδιους και εσάς τις ίδιες προσευχόμενοι στον Κύριό μας να σας δίδει φωτισμό, δύναμη και θάρρος, για να μπορείτε να συνεχίζετε να κάνετε το έργο σας προς τους ανθρώπους αυτούς που έχουν προσβληθεί από ψυχικές νόσους και με αγάπη πολύ που είναι το φάρμακο, η πανάκεια θα μπορούσα να πω, κυρίως με την αγάπη να ξαναφέρετε αυτούς τους ανθρώπους εις το δρόμο της ισορροπίας, της εσωτερικής μας ισορροπίας.

Εμείς θα προσευχόμεθα και οι Ιερείς μας που βρίσκονται κοντά σας κι αυτοί πρέπει να δραστηριοποιηθούν προς την κατεύθυνση αυτή, για να φέρουν το μήνυμα της ελπίδος σ' αυτούς τους ανθρώπους που το έχουν περισσότερο ανάγκη από οποιονδήποτε άλλον άνθρωπο.

Σας ευλογώ όλους μέσα από την καρδιά μου και σας εύχομαι Καλό Πάσχα και Καλή Ανάσταση. Η Χάρις του Θεού να είναι πάντοτε μαζί με όλους σας. Ευχαριστώ πολύ.